اسکولیوز چیست و چه علائمی دارد؟
اسکولیوز انحنای جانبی ستون فقرات است که اغلب در دوران کودکی و نوجوانی تشخیص داده می شود. اکثر موارد اسکولیوز خفیف هستند، اما برخی از منحنی ها با رشد کودک بدتر می شوند.
کودکانی که اسکولیوز خفیف دارند، معمولاً با رادیوگرافی تشخیصی به دقت تحت نظر قرار می گیرند تا ببینند که آیا انحنا در حال بدتر شدن است یا خیر. در بسیاری از موارد، درمان لازم نیست. اما برخی از کودکان ممکن است نیاز به بستن بریس (کمربند طبی) داشته باشند تا از بدتر شدن انحنا جلوگیری کند و برخی دیگر ممکن است برای صاف کردن منحنی های جدی تر به جراحی نیاز داشته باشند.
علائم اسکولیوز
علائم اسکولیوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شانه های بالا و پایین
- برجستگی یک تیغه کتف نسبت به دیگری
- ناهمواری در ناحیه پشت و کمر
- برجستگی در یک طرف پشت هنگام خم شدن به جلو
- یک لگن بالاتر از دیگری
- یک طرف قفسه سینه رو به جلو
در صورت مشاهده علائم اسکولیوز در کودک خود به پزشک مراجعه کنید. منحنی های خفیف می توانند بدون اینکه شما یا فرزندتان از آن اطلاع داشته باشید ایجاد شوند زیرا به تدریج ظاهر می شوند و معمولاً باعث درد نمی شوند. علائم و نشانه ها معمولا در نوجوانی شروع می شود. گاهی اوقات، معلمان، دوستان و هم تیمی های ورزشی اولین کسانی هستند که متوجه اسکولیوز کودک می شوند.
علت های اسکولیوز
محققین هنوز نمی‌دانند چه چیزی باعث اسکولیوز می‌شود؛ اگرچه عوامل ارثی یکی از دلایل اسکولیوز به شمار می روند، زیرا این اختلال گاهی اوقات در خانواده‌ها دیده می‌شود. با این حال اسکولیوز ممکن است ناشی از موارد ذیل باشد:
- برخی از مشکلات عصبی عضلانی، مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی (تحلیل و کاهش تراکم عضلانی).
- نقایص مادرزادی که بر رشد استخوان های ستون فقرات تأثیر می گذارد
- جراحی قبلی روی دیواره قفسه سینه در دوران کودکی
- آسیب یا عفونت ستون فقرات
- بی نظمی نخاع
همچنین عوامل محیطی مانند نشستن نادرست روی صندلی، حمل اشیای سنگین مانند کیف و کوله پشتی دانش آموزان به صورت یک طرفه در بلند مدت می توانند باعث ایجاد انحراف در راستای ستون فقرات شوند.
اگرچه هم دختران و هم پسران تقریباً با سرعت یکسانی به اسکولیوز خفیف مبتلا می شوند، دختران در معرض خطر بسیار بالاتری برای بدتر شدن منحنی و نیاز به درمان هستند. اسکولیوز می تواند در خانواده ها ایجاد شود، اما اکثر کودکان مبتلا به اسکولیوز سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند.
عوارض اسکولیوز
در حالی که اکثر افراد مبتلا به اسکولیوز دارای شکل خفیف این اختلال هستند، اسکولیوز گاهی اوقات ممکن است عوارضی ایجاد کند، از جمله:
- مشکلات تنفسی: در اسکولیوز شدید، قفسه سینه ممکن است به ریه ها فشار بیاورد و تنفس را دشوارتر کند.
- مشکلات کمر: افرادی که در کودکی به اسکولیوز مبتلا بودند ممکن است در بزرگسالی بیشتر به کمردرد مزمن مبتلا شوند، به خصوص اگر انحنای آنها بزرگ و درمان نشده باشد.
- مشکلات حرکتی: انحنای شدید می تواند با رشد کودک بیشتر شده و مشکلات حرکتی جدی ایجاد نماید.
- ظاهر: همانطور که اسکولیوز بدتر می شود، می تواند تغییرات قابل توجه تری ایجاد کند – از جمله ناهمواری باسن و شانه ها، دنده های برجسته، و جابجایی کمر و تنه به پهلو. افراد مبتلا به اسکولیوز اغلب نسبت به ظاهر خود آگاه می شوند.
تشخیص اسکولیوز
اولین مرحله تشخیص اسکولیوز، معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص ارتوپد است. در طول معاینه فیزیکی، ممکن است پزشک از کودکتان بخواهد بایستد و سپس از کمر به سمت جلو خم شود، در حالی که دست‌هایش شل آویزان است، تا ببیند آیا یک طرف قفسه سینه برجسته‌تر از طرف دیگر است یا خیر. برای مراحل بعد تست های تصویربرداری توصیه می گردد.
رادیولوژی می تواند تشخیص اسکولیوز را تایید کرده و جدی بودن انحنای ستون فقرات را آشکار کند. برای کاهش خطر قرار گرفتن مکرر در معرض تشعشع، تصویربرداری تک اکسپوز فول اسپاین برای کودکان و نوجوانان توصیه می گردد. برای تشخیص اسکولیوز، پزشک میزان انحنای ستون فقرات را در عکس رادیوگرافی اندازه گیری می کند.
اگر پزشک مشکوک باشد که یک بیماری زمینه ای – مانند بی نظمی نخاع – باعث ایجاد اسکولیوز می شود، ممکن است MRI توصیه شود.
درمان اسکولیوز
درمان اسکولیوز بسته به اندازه منحنی متفاوت است:
– اسکولیوز خفیف:
کودکانی که انحنای بسیار خفیفی دارند معمولاً به هیچ درمانی نیاز ندارند، ممکن است این کودکان نیاز به معاینات منظم داشته باشند تا ببینند که آیا منحنی با رشد آنها بدتر می شود یا خیر. همچنین استفاده از حرکات ورزشی اصلاحی و فیزیوتراپی می تواند کمک کننده باشد.
– اسکولیوز متوسط:
اگر کودک شما دارای اسکولیوز متوسط است و استخوان ها هنوز در حال رشد هستند، ممکن است پزشک شما یک بریس را توصیه کند. استفاده از بریس ممکن است باعث درمان کامل اسکولیوز نشود، اما معمولاً از بدتر شدن انحنا جلوگیری می کند.
رایج ترین نوع بریس از پلاستیک ساخته شده است و به گونه ای طراحی شده است که با بدن مطابقت داشته باشد. این بریس زیر بازوها و اطراف قفسه سینه، کمر و باسن قرار می گیرد و با لباس کاملا پوشانده می شود.
اکثر بریس ها بین 13 تا 16 ساعت در روز استفاده می شوند. اثربخشی بریس با تعداد ساعاتی که در روز استفاده می شود افزایش می یابد. کودکانی که از بریس استفاده می کنند معمولاً می توانند در بیشتر فعالیت ها شرکت کنند ولی محدودیت های کمی هم دارند.
بریس‌ها بیشترین تأثیر را در کودکانی که استخوان‌هایشان هنوز در حال رشد است دارند. بلوغ استخوان را می توان با رادیولوژی سن استخوانی (Bone Age) بررسی کرد. به طور متوسط، دختران در 14 سالگی و پسران در 16 سالگی رشد خود را کامل می کنند، اما این میزان در افراد مختلف بسیار متفاوت است.
– اسکولیوز شدید:
اسکولیوز شدید معمولاً با گذشت زمان پیشرفت می‌کند، بنابراین پزشک شما ممکن است جراحی اسکولیوز را برای کمک به صاف کردن انحنا و جلوگیری از بدتر شدن آن پیشنهاد دهد.
