در دنیای پزشکی زنان، ابزارهای تشخیصی دقیق و غیرتهاجمی نقش مهمی در شناسایی دلایل ناباروری ایفا می‌کنند. یکی از این روش‌ها، عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی (HSG) است. عکس رنگی رحم، یک آزمون تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس است که به بررسی ساختار رحم و باز بودن لوله‌های رحمی (فالوپ) کمک می‌کند. این روش، اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت باروری زنان فراهم می‌آورد و در بسیاری از موارد، اولین قدم برای تشخیص مشکلات ناباروری محسوب می‌شود.
عکس رنگی رحم چیست؟
عکس رنگی رحم یک روش رادیولوژیکی است که با استفاده از ماده حاجب و اشعه ایکس انجام می‌شود. در این روش، ماده حاجب از طریق دهانه رحم وارد رحم می‌شود و سپس با تصویربرداری توسط فلوروسکوپی، مسیر حرکت آن در رحم و لوله‌های رحمی بررسی می‌شود. اگر لوله‌ها باز باشند، ماده حاجب از آن‌ها عبور کرده و وارد حفره شکمی می‌شود که این امر در تصاویر قابل مشاهده است.
کاربردهای عکس رنگی رحم
بررسی علل ناباروری:
عکس رنگی رحم یکی از نخستین اقدامات برای بررسی دلیل ناباروری است. با این روش می‌توان مسدود بودن لوله‌های رحمی، ناهنجاری‌های ساختاری رحم (مانند سپتوم، فیبروئیدها یا پولیپ‌ها) و مشکلات دیگر را تشخیص داد.بررسی مشکلات سقط مکرر:
گاهی سقط‌های مکرر می‌تواند به دلیل مشکلات ساختاری در رحم باشد. عکس رنگی رحم به پزشک امکان می‌دهد تا این مشکلات را شناسایی و درمان کند.ارزیابی بعد از جراحی لوله‌ها:
برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن جراحی‌هایی مانند بستن یا باز کردن لوله‌های فالوپ، این روش کاربرد دارد.
نحوه انجام عکس رنگی رحم
آمادگی قبل از عکس رنگی رحم
زمان مناسب: این تست معمولاً بین روزهای ۷ تا ۱۰ سیکل قاعدگی انجام می‌شود؛ یعنی بعد از پایان پریود و پیش از تخمک‌گذاری، تا احتمال بارداری وجود نداشته باشد.
پرهیز از مقاربت: در روزهای منتهی به تست، باید از نزدیکی جنسی خودداری شود.
مصرف آنتی‌بیوتیک: گاهی پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
مراحل انجام تست
بیمار روی تخت رادیولوژی دراز می‌کشد.
یک اسپکولوم برای باز نگه داشتن واژن استفاده می‌شود.
دهانه رحم تمیز و سپس یک لوله نازک (کاتتر) از طریق دهانه رحم وارد می‌شود.
ماده حاجب از طریق این لوله تزریق می‌شود.
در حین تزریق، تصاویر اشعه ایکس گرفته می‌شوند.
در نهایت، ابزارها برداشته شده و بیمار می‌تواند بعد از مدت کوتاهی مرخص شود.
احساسات و عوارض احتمالی
احساس درد یا ناراحتی
در طول تزریق ماده حاجب، بسیاری از زنان احساس گرفتگی مشابه درد قاعدگی را گزارش می‌کنند. این درد معمولاً خفیف و موقت است.
عوارض جانبی نادر
عفونت لگنی: نادر ولی ممکن است در زنانی با سابقه عفونت لگن رخ دهد.
واکنش به ماده حاجب: بسیار نادر، ولی احتمال واکنش آلرژیک وجود دارد.
خونریزی خفیف: ممکن است بعد از انجام تست، لکه‌بینی یا خونریزی خفیف رخ دهد.
تفسیر نتایج عکس رنگی رحم
لوله‌های باز: ماده حاجب از لوله‌ها عبور کرده و وارد حفره شکمی می‌شود؛ نشانه‌ای از باز بودن لوله‌ها.
انسداد لوله‌ها: اگر ماده حاجب در یک نقطه متوقف شود، احتمال انسداد لوله رحمی وجود دارد.
مشکلات ساختاری رحم: ناهنجاری‌هایی مانند سپتوم، پولیپ، فیبروم یا چسبندگی داخل رحمی قابل مشاهده هستند.
آیا عکس رنگی رحم می‌تواند به باروری کمک کند؟
جالب است بدانید برخی زنان بعد از انجام عکس رنگی رحم، در همان ماه باردار می‌شوند. علت احتمالی این موضوع، پاک شدن لوله‌های فالوپ از مواد زائد یا چسبندگی‌های خفیف در حین تزریق ماده حاجب است. این اتفاق به‌ویژه زمانی رایج است که از ماده حاجب روغنی استفاده شده باشد.
مزایا و معایب عکس رنگی رحم
مزایا:
- روش کم‌تهاجمی و غیرجراحی
- اطلاعات دقیق درباره ساختار رحم و لوله‌ها
- انجام سریع و سرپایی
معایب:
- احتمال درد و ناراحتی
- خطر نادر عفونت یا واکنش آلرژیک
- محدود بودن به بررسی‌های ساختاری (و نه عملکردی)
جایگزین‌های احتمالی عکس رنگی رحم
در برخی موارد، بسته به شرایط بیمار و تشخیص پزشک، ممکن است از سایر روش‌های تصویربرداری استفاده شود:
سونوگرافی هیستروسونوگرافی (Sonohysterography):
بررسی داخل رحم با تزریق سرم نمکی و استفاده از سونوگرافی.هیستروسکوپی:
مشاهده مستقیم داخل رحم با استفاده از دوربین ظریف از راه واژن.لاپاراسکوپی:
روش جراحی کم‌تهاجمی برای بررسی حفره لگن و ارگان‌های تناسلی.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟
اگر شما یا شریک‌تان در تلاش برای بارداری هستید و پس از یک سال تلاش (یا ۶ ماه برای افراد بالای ۳۵ سال) موفق نشده‌اید، وقت آن است که با پزشک زنان مشورت کرده و آزمایش‌هایی مثل عکس رنگی رحم را بررسی کنید.
جمع‌بندی
عکس رنگی رحم یکی از ارزشمندترین ابزارهای تشخیصی در زمینه نازایی است. این روش ساده و نسبتاً سریع، به پزشکان امکان می‌دهد تا ناهنجاری‌های رحمی و انسداد لوله‌ها را تشخیص داده و مسیر درمان را مشخص کنند. در بسیاری از موارد، انجام این تست نه تنها در تشخیص کمک می‌کند، بلکه خود می‌تواند باعث افزایش شانس باروری شود.
اگر در مسیر بارداری با چالش مواجه هستید، بهتر است برای بررسی تخصصی، عکس رنگی رحم را در یک مرکز مجهز و تخصصی انجام دهید. ما در مرکز تصویربرداری و رادیولوژی راد در تهران، با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تجهیزات تصویربرداری دیجیتال و تیم متخصص رادیولوژی، آماده‌ایم تا در این مسیر حساس کنار شما باشیم.
برای مشاوره رایگان، تعیین وقت و دریافت اطلاعات بیشتر، می‌توانید با ما تماس بگیرید.
📞 شماره تماس: ۰۲۱۶۶۱۲۸۵۷۴ و ۰۲۱۶۶۱۲۹۷۸۵
🌐 وب‌سایت: https://radmic.com
مرکز راد، انتخاب مطمئن برای تشخیص دقیق و مراقبت حرفه‌ای.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.