سلامت دهان و دندان، فقط به زیبایی لبخند محدود نمیشود. دندانها، استخوان فک، مفصل گیجگاهیـفکی، سینوسها و حتی مسیر اعصاب صورت، همگی ساختاری بههمپیوسته دارند که کوچکترین مشکل در هر بخش میتواند روی جویدن، صحبتکردن، خواب، و حتی کیفیت زندگی تأثیر بگذارد.
در بسیاری از موارد، معاینه بالینی بهتنهایی برای تشخیص کافی نیست و اینجاست که تصویربرداری دندان و فک نقش کلیدی پیدا میکند.
تصویربرداری دندان، چشم دوم دندانپزشک است؛ ابزاری که به کمک آن میتوان مشکلات پنهان، عفونتهای عمقی، وضعیت ریشهها، استخوان فک و حتی دندانهای نهفته را با دقت بررسی کرد. بدون این تصاویر، بسیاری از درمانها یا غیرممکن هستند یا با ریسک بالا انجام میشوند.
تصویربرداری دندان دقیقاً چه چیزی را نشان میدهد؟
برخلاف تصور عمومی، رادیولوژی دندان فقط برای دیدن پوسیدگی نیست. این نوع تصویربرداری میتواند ساختار داخلی دندان، طول و شکل ریشهها، سلامت استخوان اطراف دندان، وضعیت فک بالا و پایین، مفاصل فکی، مسیر اعصاب و حتی سینوسهای مجاور را نشان دهد.
بسیاری از مشکلات دندانی در مراحل اولیه هیچ درد یا علامتی ندارند. عفونتهای ریشه، تحلیل استخوان، کیستها یا دندانهای نهفته ممکن است سالها بدون علامت باقی بمانند و تنها در تصویر رادیولوژی قابل تشخیص باشند.
به همین دلیل است که تصویربرداری، بخشی جداییناپذیر از تشخیص علمی و درمان اصولی دندانپزشکی محسوب میشود.
رادیوگرافی دندان؛ از روشهای قدیمی تا دیجیتال
در گذشته، تصویربرداری دندان با فیلمهای آنالوگ انجام میشد؛ فرآیندی زمانبر با کیفیت محدود و دوز اشعه بالاتر.
امروزه اما رادیوگرافی فول دیجیتال دندان جایگزین روشهای قدیمی شده و تحول بزرگی در دقت، سرعت و ایمنی ایجاد کرده است.
در سیستمهای دیجیتال، تصویر بلافاصله ثبت و روی مانیتور نمایش داده میشود. این تصاویر وضوح بسیار بالاتری دارند، قابل بزرگنمایی هستند و به دندانپزشک اجازه میدهند جزئیاتی را ببیند که در فیلمهای قدیمی قابل تشخیص نبودند.
مهمتر از همه، دوز اشعه در تصویربرداری دیجیتال بهطور قابل توجهی کمتر است؛ موضوعی که بهویژه برای کودکان، سالمندان و افرادی که نیاز به تصویربرداریهای مکرر دارند اهمیت زیادی دارد.
تصویربرداری پانورامیک دندان (OPG) چیست؟
یکی از رایجترین و کاربردیترین روشهای تصویربرداری دندان، تصویربرداری پانورامیک، پانورکس (Panorex) یا OPG است.
در این روش، با یک تصویر واحد، نمایی کامل از تمام دندانها، فک بالا و پایین، مفاصل فکی و بخشهایی از سینوسها ثبت میشود.
OPG به دندانپزشک دیدی کلی و جامع میدهد؛ دیدی که برای بررسی وضعیت عمومی دهان و فک، برنامهریزی درمان، بررسی دندانهای عقل، تشخیص دندانهای نهفته، ارزیابی استخوان فک قبل از ایمپلنت و بررسی بسیاری از مشکلات فکی ضروری است.
فرآیند انجام پانورکس بسیار ساده است. بیمار بهصورت ایستاده یا نشسته در دستگاه قرار میگیرد و دستگاه در چند ثانیه بهصورت چرخشی تصویربرداری را انجام میدهد. این روش کاملاً بدون درد است و اشعه دریافتی آن بسیار پایین و ایمن محسوب میشود.
OPG چه زمانی تجویز میشود؟
دندانپزشکان معمولاً زمانی OPG درخواست میکنند که نیاز به یک نمای کلی از وضعیت دهان و فک وجود داشته باشد.
این تصویر در معاینات اولیه، قبل از درمانهای مهم مانند ایمپلنت، ارتودنسی یا جراحی فک، و همچنین برای بررسی مشکلاتی که منشأ آنها با معاینه ساده مشخص نیست، کاربرد فراوان دارد.
برای مثال، دردهای فکی، مشکلات مفصل گیجگاهیـفکی، بررسی دندانهای عقل نهفته، یا حتی ارزیابی شکستگیهای فک، همگی با کمک پانورکس بهتر تشخیص داده میشوند.
تصویربرداری فک و دندان؛ فراتر از دندانپزشکی عمومی
تصویربرداری دندان تنها محدود به درمان پوسیدگی یا عصبکشی نیست.
در حوزههای تخصصیتر مانند جراحی فک و صورت، ارتودنسی، ایمپلنتولوژی و حتی تشخیص برخی بیماریهای سیستمیک که روی استخوان فک اثر میگذارند، تصاویر رادیولوژیک نقش حیاتی دارند.
برای مثال، قبل از کاشت ایمپلنت، لازم است ضخامت و کیفیت استخوان فک بررسی شود. در درمانهای ارتودنسی، وضعیت ریشهها و ارتباط آنها با استخوان اهمیت زیادی دارد.
در جراحیهای فک و صورت نیز بدون تصویربرداری دقیق، برنامهریزی ایمن و موفق تقریباً غیرممکن است.
ایمنی در تصویربرداری دندان؛ آیا اشعه خطرناک است؟
یکی از نگرانیهای رایج بیماران، میزان اشعه در رادیولوژی دندان است. واقعیت این است که دوز اشعه در تصویربرداری دیجیتال دندان و OPG بسیار پایین است و طبق استانداردهای جهانی، کاملاً ایمن محسوب میشود.
تجهیزات مدرن بهگونهای طراحی شدهاند که کمترین میزان تابش را با بیشترین کیفیت تصویر فراهم کنند. استفاده از پیشبندهای سربی و رعایت پروتکلهای ایمنی، این اطمینان را میدهد که حتی در صورت نیاز به تصویربرداریهای دورهای، خطری متوجه بیمار نخواهد بود.
چرا انجام تصویربرداری دندان در مرکز مجهز اهمیت دارد؟
کیفیت تصویر، دقت تشخیص و حتی میزان اشعه، بهطور مستقیم به تجهیزات و استانداردهای مرکز تصویربرداری وابسته است.
در مراکزی که از دستگاههای دیجیتال بهروز استفاده میشود، تصاویر شفافتر، تکرارپذیرتر و قابل اعتمادتر هستند و دندانپزشک میتواند با اطمینان بیشتری درمان را آغاز کند.
مرکز تصویربرداری راد با بهرهگیری از سیستمهای فول دیجیتال رادیولوژی دندان و تصویربرداری پانورامیک (OPG) یا پانورکس، امکان تهیه تصاویر دقیق، سریع و ایمن را فراهم کرده است.
سرعت انجام تصویربرداری، کیفیت بالای تصاویر، رعایت کامل اصول ایمنی و همکاری نزدیک با دندانپزشکان، باعث میشود بیمار بدون اتلاف وقت، مسیر تشخیص و درمان را آغاز کند.
جمعبندی؛ چرا این نوع تصویربرداری را جدی بگیریم؟
بسیاری از مشکلات دهان و فک قبل از اینکه دردناک یا پرهزینه شوند، در تصاویر رادیولوژیک قابل مشاهده هستند.
تصویربرداری دندان و فک نهتنها ابزار تشخیص، بلکه پایه تصمیمگیری درست در درمان است.
چه برای یک معاینه ساده، چه قبل از درمانهای تخصصی، و چه برای پیشگیری، انجام تصویربرداری اصولی و دقیق میتواند از درمانهای اشتباه، هزینههای اضافی و عوارض بعدی جلوگیری کند.
برای رزرو نوبت تصویربرداری دندان، OPG ِیا پانورکس، کافیست فرم رزرو نوبتدهی آنلاین، را کامل کنید تا همکاران ما در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی راد با شما تماس بگیرند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.