سرطان پستان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان است و تشخیص زودهنگام آن نقش حیاتی در افزایش میزان بقا و بهبود نتایج درمان دارد. یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های غربالگری و تشخیص سرطان پستان، ماموگرافی فول دیجیتال (Full-Field Digital Mammography یا FFDM) است که جایگزینی مدرن و دقیق‌تر برای ماموگرافی سنتی به شمار می‌رود. این فناوری با استفاده از حسگرهای دیجیتال پیشرفته، امکان تولید تصاویر واضح و قابل تحلیل از بافت پستان را فراهم می‌کند و در بسیاری از موارد نیاز به انجام تصاویر اضافی کاهش می‌یابد.
مرکز تصویربرداری و رادیولوژی راد در تهران، واقع در بلوار کشاورز، با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته ماموگرافی فول دیجیتال و پزشکان فوق تخصص رادیولوژی، آماده ارائه خدمات غربالگری و تشخیصی با بالاترین استانداردهای جهانی است.
ماموگرافی فول دیجیتال چیست؟
ماموگرافی فول دیجیتال یک سیستم ماموگرافی است که در آن به جای فیلم اشعه ایکس، از حسگرهای حالت جامد (Solid-State Detectors) استفاده می‌شود. این حسگرها مشابه حسگرهای دوربین‌های دیجیتال هستند و پرتوهای ایکس را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند. سپس این سیگنال‌ها به تصویر دیجیتال تبدیل می‌شوند که می‌تواند روی صفحه کامپیوتر مشاهده شود یا بر روی فیلم‌های مخصوص چاپ شود، به طوری که شبیه تصاویر ماموگرافی سنتی به نظر برسد.
تفاوت اصلی ماموگرافی فول دیجیتال با ماموگرافی سنتی، قابلیت دستکاری تصاویر دیجیتال برای بهبود وضوح و کنتراست است. این امکان باعث می‌شود تا بافت‌های متراکم پستان و توده‌های کوچک به راحتی قابل تشخیص باشند. علاوه بر این، سیستم‌های کمک کامپیوتری (Computer-Aided Detection یا CAD) می‌توانند به رادیولوژیست در شناسایی مناطق مشکوک، مانند جرم‌ها یا کلسیم‌ها، کمک کنند و دقت تشخیص را افزایش دهند.
کاربردهای ماموگرافی فول دیجیتال
غربالگری سرطان پستان
ماموگرافی فول دیجیتال به عنوان یک ابزار غربالگری برای زنان بدون علائم استفاده می‌شود. هدف اصلی این غربالگری، تشخیص زودهنگام سرطان پستان است، زمانی که اندازه توده کوچک است و درمان آن ساده‌تر و مؤثرتر است. طبق توصیه انجمن سرطان آمریکا، زنان با ریسک متوسط سرطان پستان باید از سن ۴۵ سالگی به صورت سالانه تحت ماموگرافی غربالگری قرار گیرند. زنان بالای ۵۵ سال می‌توانند بسته به توصیه پزشک، فاصله غربالگری را به هر دو سال یک بار افزایش دهند.
تشخیص بیماری پستان در زنان دارای علائم
ماموگرافی فول دیجیتال همچنین برای زنان دارای علائم بیماری پستان مانند توده، درد، تغییر شکل پوست یا ترشحات نوک سینه استفاده می‌شود. در این موارد، ماموگرافی تشخیصی انجام می‌شود تا علت علائم مشخص شود. در صورت نیاز، تصاویر اضافی مانند سونوگرافی پستان، ماموگرافی سه بعدی (DBT) یا حتی نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام می‌شود.
مرکز رادیولوژی راد در تهران، با تجهیزات پیشرفته و پزشکان متخصص، قادر است تمامی مراحل غربالگری و تشخیص را به صورت یکپارچه و با دقت بالا ارائه دهد.
نحوه انجام ماموگرافی فول دیجیتال
ماموگرافی فول دیجیتال به صورت سرپایی و با مدت زمان تقریبی ۳۰ دقیقه انجام می‌شود. مراحل اصلی شامل موارد زیر است:
قرار دادن پستان روی دستگاه: تکنولوژیست رادیولوژی پستان را روی یک سکوی شفاف قرار می‌دهد و با استفاده از یک پد پلاستیکی شفاف، پستان را به آرامی فشرده می‌کند.
فشرده‌سازی پستان: فشرده‌سازی برای چند ثانیه اعمال می‌شود و اهداف آن شامل موارد زیر است:
- یکسان کردن ضخامت بافت پستان برای تصویربرداری کامل
- پهن کردن بافت برای کاهش پوشیده شدن توده‌ها
- امکان استفاده از دوز کمتر اشعه ایکس
- کاهش حرکت و تاری تصویر
- کاهش پراکندگی اشعه و افزایش وضوح تصویر
تغییر موقعیت‌ها برای ثبت تصاویر مختلف: برای به دست آوردن تصاویر جامع، تکنولوژیست ممکن است از بیمار بخواهد کمی جابجا شود و تصاویر از زاویه‌های متفاوت گرفته شود.
تکرار برای پستان دیگر: مراحل مشابه برای پستان دیگر نیز انجام می‌شود و در صورت نیاز تصاویر اضافی گرفته می‌شوند.
مزایای ماموگرافی فول دیجیتال
- افزایش دقت تشخیص: تصاویر دیجیتال امکان دستکاری روشنایی و کنتراست را فراهم می‌کنند و توده‌های کوچک و نواحی متراکم راحت‌تر شناسایی می‌شوند.
- تشخیص زودهنگام سرطان: استفاده از ماموگرافی فول دیجیتال شانس کشف سرطان در مراحل اولیه را افزایش می‌دهد و باعث بهبود طول عمر بیماران می‌شود.
- کاهش نیاز به تصاویر اضافی: کیفیت بالای تصاویر دیجیتال اغلب نیاز به تکرار ماموگرافی یا تصویربرداری مکمل را کاهش می‌دهد.
- یکپارچگی با سیستم‌های CAD: نرم‌افزارهای کمک تشخیصی کامپیوتری، مناطق مشکوک را برجسته کرده و به رادیولوژیست کمک می‌کنند تا تصمیمات دقیق‌تری بگیرد.
تفاوت‌های ماموگرافی دیجیتال و سنتی
| ویژگی | ماموگرافی سنتی | ماموگرافی فول دیجیتال |
|---|---|---|
| نوع حسگر | فیلم اشعه ایکس | حسگر دیجیتال حالت جامد |
| امکان دستکاری تصویر | ندارد | دارد (کنتراست، روشنایی و زوم) |
| دقت در بافت متراکم | کمتر | بیشتر |
| نیاز به تصاویر تکراری | بیشتر | کمتر |
| امکان استفاده از CAD | ندارد | دارد |
| سرعت انجام | معمولی | سریع‌تر و قابل مدیریت |
ماموگرافی سه بعدی (Digital Breast Tomosynthesis – DBT)
یک تکنولوژی پیشرفته در ماموگرافی دیجیتال، ماموگرافی سه بعدی یا توموسنتز دیجیتال پستان (DBT) است. در این روش، لوله اشعه ایکس در یک قوس حول پستان حرکت می‌کند و تصاویر متعدد از زوایای مختلف ثبت می‌کند. سپس این تصاویر به صورت لایه‌های موازی بازسازی شده و یک تصویر سه‌بعدی از پستان ایجاد می‌شود.
مزایای DBT عبارتند از:
- افزایش ۴۰٪ شانس کشف سرطان در مراحل اولیه
- کاهش ۴۰٪ نتایج مثبت کاذب و نیاز به پیگیری غیرضروری
- تشخیص بهتر در بافت‌های متراکم و افرادی که سابقه خانوادگی سرطان دارند
سوالات متداول درباره ماموگرافی فول دیجیتال
۱. آیا ماموگرافی فول دیجیتال دردناک است؟
ممکن است در حین فشرده‌سازی پستان کمی ناراحتی ایجاد شود، اما این فشار موقتی و ضروری است. تکنولوژیست با دقت، موقعیت پستان را تنظیم کرده و تصاویر را سریع ثبت می‌کند.
۲. چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است؟
بهتر است زمانی انجام شود که پستان‌ها حساس و دردناک نباشند. معمولاً یک هفته پس از شروع دوره قاعدگی مناسب است.
۳. هر چند وقت یکبار باید ماموگرافی انجام شود؟
برای زنان با ریسک متوسط، غربالگری سالانه از سن ۴۵ تا ۵۴ سال توصیه می‌شود. زنان بالای ۵۵ سال می‌توانند به توصیه پزشک فاصله غربالگری را به دو سال افزایش دهند.
۴. ماموگرافی برای مردان هم انجام می‌شود؟
سرطان پستان در مردان نادر است، ولی در صورت وجود علائم مانند توده یا ترشحات، ماموگرافی تشخیصی قابل انجام است.
۵. آیا ماموگرافی فول دیجیتال تحت پوشش بیمه است؟
در بسیاری از کشورها و بیمه‌ها، ماموگرافی دیجیتال و DBT تحت پوشش قرار دارد، ولی بهتر است قبل از انجام، با بیمه خود مشورت کنید.
۶. تفاوت ماموگرافی دیجیتال با سونوگرافی چیست؟
ماموگرافی برای تشخیص تغییرات میکروسکوپی مانند کلسیم‌ها و توده‌ها مناسب است، در حالی که سونوگرافی برای بررسی توده‌های جامد و کیست‌ها و افراد با بافت متراکم استفاده می‌شود. معمولاً در صورت نیاز، هر دو روش تکمیل‌کننده یکدیگر هستند.
نقش مرکز تصویربرداری و رادیولوژی راد
مرکز رادیولوژی و تصویربرداری راد در تهران با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته ماموگرافی فول دیجیتال و DBT و حضور پزشکان فوق تخصص رادیولوژی، تمامی مراحل غربالگری، تشخیص و پیگیری سرطان پستان را با بالاترین دقت ارائه می‌دهد. این مرکز، با محیطی آرام و رعایت استانداردهای بهداشتی، تجربه‌ای امن و راحت برای بیماران فراهم می‌کند.
بخش‌های مرتبط در سایت راد برای اطلاعات بیشتر:
- ماموگرافی چیست
- متخصص ماموگرافی در تهران
- ماموگرافی سینه و زیربغل: راهنمای کامل غربالگری، مراحل، تفسیر نتایج و نقش سونوگرافی
جمع‌بندی
ماموگرافی فول دیجیتال یک فناوری پیشرفته و دقیق برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان است که با کاهش نتایج مثبت کاذب، افزایش دقت و امکان استفاده از سیستم‌های کمک تشخیصی، نقش کلیدی در بهبود نتایج درمان دارد. زنان بالای ۴۵ سال و افرادی با سابقه خانوادگی یا علائم پستان، باید تحت غربالگری منظم قرار گیرند.
مرکز رادیولوژی و تصویربرداری راد در تهران، با تجهیزات پیشرفته و تیم تخصصی، آماده ارائه خدمات ماموگرافی فول دیجیتال، DBT و سایر روش‌های تکمیلی برای تشخیص و پایش سلامت پستان است.
منابع:
Triad Radiology. Full Field Digital Mammography (FFDM) Overview. Available at: https://www.triadradiology.com/services/breast-imaging/full-field-digital-mammography-ffdm/
American Cancer Society. Guidelines for the Early Detection of Cancer. Available at: https://www.cancer.org/healthy/find-cancer-early/cancer-screening-guidelines/american-cancer-society-guidelines-for-the-early-detection-of-cancer.html
RadiologyInfo.org. Mammography: What you need to know. Available at: https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=mammo
Houssami, N., Skaane, P. Digital Mammography: Review of the Evidence and Recommendations for Practice. Radiology, 2013.
Pisano, E.D., et al. Diagnostic Performance of Digital vs Film Mammography for Breast-Cancer Screening. N Engl J Med, 2005; 353:1773-1783.
American College of Radiology (ACR). Breast Imaging Guidelines. Available at: https://www.acr.org/Clinical-Resources/Guidelines/Breast-Imaging
Mammography Quality Standards Act (MQSA). FDA Resources on Mammography. Available at: https://www.fda.gov/radiation-emitting-products/mqsa-inspections
