سونوگرافی چیست و چرا انجام می شود؟
سونوگرافی تشخیصی، یک روش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تولید تصاویری از ساختارهای درون بدن شما استفاده می کند. تصاویر می توانند اطلاعات ارزشمندی را برای تشخیص و هدایت درمان انواع بیماری ها و شرایط ارائه دهند.
چرا سونوگرافی انجام می شود؟
سونوگرافی به دلایل زیادی از جمله موارد ذیل انجام می شود:
- بررسی سلامت جنین در طول دوران بارداری
- تشخیص بیماری های اجزای ناحیه شکم و لگن از جمله کبد، کیسه صفرا، کلیه ها و مجاری ادراری
- بررسی پستان ها جهت تشخیص وجود کیست و توده
- بررسی غدد تیروئید و پاراتیروئید
- یک سوزن را برای بیوپسی یا درمان تومور راهنمایی کنید
- بررسی دستگاه تناسلی، رحم، تخمدان ها و پروستات
- ارزیابی التهاب مفصل (سینوویت)
- ارزیابی جریان خونی عروق
- ارزیابی بیماری متابولیک استخوان
خطرات و محدودیت ها
سونوگرافی تشخیصی یک روش بی خطر است که از امواج صوتی کم توان برای تشخیص استفاده می کند. هیچ خطر شناخته شده ای وجود نداشته، ولی محدودیت هایی وجود دارد.
امواج صوتی به خوبی در هوا یا استخوان حرکت نمی‌کنند، بنابراین سونوگرافی در تصویربرداری از قسمت‌هایی از بدن که دارای گاز هستند یا توسط استخوان پنهان شده‌اند، مانند ریه‌ها یا سر، مؤثر نیست. سونوگرافی همچنین ممکن است قادر به دیدن اشیایی که در اعماق بدن انسان قرار دارند، نباشد. برای مشاهده این نواحی، پزشک ممکن است روش های تصویربرداری دیگری مانند اسکن CT یا MRI یا رادیولوژی را پیشنهاد دهد.
روش و مراحل انجام سونوگرافی
اکثر معاینات سونوگرافی نیازی به آمادگی ندارند. با این حال، چند استثنا وجود دارد:
برای برخی از اسکن‌ها، مانند سونوگرافی کیسه صفرا، پزشک ممکن است از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل از معاینه چیزی نخورید یا ننوشید.
برخی دیگر، مانند سونوگرافی لگن، ممکن است به مثانه پر نیاز داشته باشند که در این موارد به شما اطلاع داده خواهد شد که قبل از معاینه آب بنوشید.
قبل از شروع سونوگرافی، ممکن است از شما خواسته شود هر گونه جواهرات را از ناحیه مورد بررسی بردارید، برخی یا همه لباس‌هایتان را درآورید و روی میز معاینه دراز بکشید.
در طول سونوگرافی یک ژل مخصوص روی پوست شما، در ناحیه مورد بررسی مالیده می شود. این ژل به جلوگیری از ایجاد حفره های هوا که می تواند امواج صوتی ایجاد کننده تصاویر را مسدود کند، کمک می کند. این ژل ایمن بوده و به راحتی از روی پوست و در صورت نیاز از لباس جدا می شود.
پزشک متخصص رادیولوژی (رادیولوژیست) یک دستگاه کوچک و دستی (پروب مبدل) را روی ناحیه مورد بررسی فشار داده و در صورت نیاز حرکت می دهد تا تصاویر را ثبت کند. مبدل امواج صوتی را به بدن شما می فرستد، آنهایی را که باز می گردند جمع آوری کرده و به کامپیوتر می فرستد تا اطلاعات را پردازش و تصاویر را ایجاد نماید.
گاهی اوقات، سونوگرافی در داخل بدن شما انجام می شود. در این مورد، مبدل به یک کاوشگر متصل می شود که در یک سوراخ طبیعی در بدن شما قرار می گیرد. برای مثال:
سونوگرافی ترانس رکتال که با قرار دادن یک مبدل مخصوص در رکتوم، تصاویری از پروستات ایجاد می کند و سونوگرافی ترانس واژینال که با قرار دادن یک مبدل مخصوص در واژن به بررسی رحم و تخمدان ها می پردازد.
سونوگرافی معمولاُ بدون درد است. با این حال، زمانی که پزشک مبدل را روی بدن شما هدایت می کند، ممکن است ناراحتی خفیفی را تجربه کنید، به خصوص اگر نیاز به داشتن مثانه پر باشد یا آن را وارد بدن شما کند.
یک معاینه سونوگرافی معمولی از 30 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد.
هنگامی که سونوگرافی کامل شد، رادیولوژیست به تجزیه و تحلیل و تفسیر تصاویر پرداخته و نتایج را را در غالب گزارش کتبی برای ارائه به پزشک شما، به شما تحویل می دهد.
